فاطمه پرهیزکار : تقریبا دو سالی است که مردم مازندران با میهمان ناخوانده ای به نام کووید- 19 دوئل سختی را آغاز کرده اند. ویروسی که باعث بروز اختلالاتی در زندگی همه شده و برای از میدان بدر کردنش عزم ملی و همکانی نیاز است. تاکنون 5 حمله سخت را از سوی کرونا به هر زحمتی بود دفع کرده ایم و خطر موج ششم آن با نام اومیکرون نگرانی هایی را در بین ساکنان استان ایجاد کرده است. هرچندکه با درایت متولیان امردردانشگاه علوم پزشکی مازندران، استان ما در ردیف استان های پیشرو در امر واکسیناسیون محسوب می شود و تعداد زیادی از مردم واکسینه شده اند اما باید پذیرفت که به عنوان یک اصل کلی رعایت پروتکل‌های بهداشتی روی همه سویه‌ها موثر است و به این ترتیب ارزانترین و موثرترین موضوع رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.

حالا که نبرد با این ویروس جدی تر از همیشه دنبال می شود و شرایط این جنگ به سود مردم استان در حال مغلوبه شدن است، ضرورت دارد تا دراین شرایط همه دست به دست هم دهیم و با رعایت دقیق و متعهدانه پروتکل‌های بهداشتی، تلاش کنیم تا در این پیروزی سهیم باشیم.

هر چند که اکنون که اخبارها از انتشار سویه جدید کرونا در برخی از کشورهای جهان خبر می دهند اما در حال حاضر اطلاعات کافی در مورد شدت بیماری زایی جهش ویروس جدید در دست نیست. اما قطعا طبق برآوردهای اعلام شده از سوی کشورهای درگیرحکایت از آن دارد که سرایت پذیری بسیار بالایی دارد و جزو مشخصه‌های آن این است که بویایی و چشایی را درگیر نمی‌کند.

بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته از سوی مقامات دانشگاه علوم پزشکی مازندران، همه امکانات و نیروها برای واکسیناسیون همچنان آماده نگهداشته می شوند و برنامه ریزی در سطح استان برای تزریق نوبت سوم واکسن به شدت مورد تاکید قرار گرفته است.

هرچند که واکسیناسیون خطر سرایت “اومیکرون” سویه جدید ویروس کرونا را به حداقل می رساند اما بر اساس اعلام متخصصان امر حتی مقاوم ترین جهش‌های کرونا نیز در برابر رعایت پروتکل‌های بهداشتی امکان گسترش و اپیدمی ندارند. در همین ارتباط  روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در راستای اطلاع رسانی و آگاهی دهی به مردم اقدام به تهیه گزارشی آموزشی در این ارتباط کرده است .

*اُمیکرون چیست؟

امیکرون (Omicron)، نوع جدیدی از ویروس کرونا در آفریقای جنوبی شناسایی شده است و مقامات این کشور می‌گویند که این نوع بسیار نگران‌کننده است. سویه جدید که ابتدا B,۱.۱.۵۲۹ نامیده شد، توسط سازمان جهانی بهداشت، نوع Omicron نام گرفت.

همچون گذشته و مانند واریانت‌های قبلی، این نگرانی وجود دارد که این نوع کرونا می‌تواند به شیوع بیماری در بسیاری از کشورها دامن بزند و سیستم‌های بهداشتی را تحت فشار قرار دهد و احتمالاً ایمنی واکسن را دور بزند.

*اطلاعات اولیه درباره واریانت جدیدامیکرون

تاکنون در آفریقای جنوبی، بوتسوانا، هنگ‌کنگ و چند کشور دیگر موارد تایید شده یا مشکوک به این نوع جدید ویروس دیده شده است و برخی کشورها محدودیت‌های برای مسافرت هوایی از این مناطق تعیین کرده‌اند. انگلستان این واریانت را در لیست واریانت‌های تحت بررسی قرار داده است.

آنچه باعث نگرانی درباره این واریانت شده است، وجود چندین جهش‌ متنوع است. بیش از ۳۰ جهش در پروتئین اسپایک گزارش شده که بیش از دوبرابر مقدار جهش‌های واریانت دلتا است. بعضی از این جهش‌ها قدیمی هستند و در واریانت‌های قبلی مانند آلفا، بتا، گاما و دلتا گزارش شده بودند و بعضی از آن‌ها جدید بوده و مربوط به پروتئین اسپایک نیستند.

همچنان اطلاعات دقیق درباره نوع اومیکرون ویروس کرونا اندک است و باید در انتظار بررسی و آزمایش بیشتر درباره این واریانت بود. این نوع از جهش‌ها در واریانت‌های قبلی، منجر به افزایش سرعت انتقال ویروس، عفونت‌زایی و فرار از سیستم ایمنی شده است. همچنین این جهش‌ها ممکن است باعث مقاومت بیشتر در برابر درمان با آنتی‌بادی مونوکلونال و مقاومت در برابر آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده می‌شود.

*تاثیر واریانت جدید اُمیکرون بر کارایی واکسن

بررسی نمونه کوچکی از موارد ابتلای به نوع جدید اُمیکرون، نشان‌دهنده این است که اکثر موارد بستری از افراد غیرواکسینه بوده‌اند که می‌تواند نشانه خوبی باشد از این که واکسن همچنان محافظت ایجاد می‌کند.

باید توجه کرد که با بررسی جداگانه جهش‌ها، نمی‌توان رفتار ویروس را تعیین کرد و برای قضاوت درباره خطر واقعی آن باید منتظر مطالعات آزمایشگاهی و بالینی بیشتر ماند.

با بروز نوع دلتا هم نگرانی‌ها درباره کاهش اثر واکسن‌ها در پیشگیری از بیماری کرونا افزایش یافت، اما واکسن‌ها همچنان در پیشگیری از بیماری اثربخشی قابل‌قبولی داشتند و توانستند محافظت بسیار خوبی را از موارد بیماری شدید و بستری در بیمارستان در زمان شیوع کرونای دلتا ایجاد کنند.

*دوز تقویتی واکسن کرونا چیست؟

دکتر قاسم اویس سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران درباره تزریق نوبت سوم واکسن گفت: دوز تقویتی واکسن کرونا در واقع دوز سوم است که در افرادی که قبلاً دو دوز واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند، به بهبود و پایداری ایمنی ناشی از ۲ دوز قبلی کمک می‌کند. دوز سوم واکسن کرونا کمک می‌کند تا در درازمدت محافظت و ایمنی در برابر بیماری شدید کووید-۱۹ حفظ شود.

وی اظهار داشت: دوز تقویتی واکسن کرونا باعث تکثیر سلول‌های B می‌شود که آنتی بادی می‌سازند و سطح ایمنی را یک بار دیگر افزایش می‌دهد. اگرچه با گذشت زمان، تعداد آن‌ها دوباره کاهش می‌یابد، اما مجموعه سلول‌های ایمنی از قبل بیشتر خواهد شد. این یعنی ایمنی حاصل از دوز سوم واکسن کرونا منجر به واکنش سریع‌تر و قوی‌تر در دفعات بعدی مقابله با ویروس و دوام طولانی‌تر ایمنی بدن می‌شود.

*دو دغدغه که نیاز به دوز سوم واکسن کرونا را افزایش می‌دهد

علاوه بر بعضی تحقیقات و آمارها که کاهش ایمنی ناشی از واکسن‌ها را با گذشت زمان و پس از چندین ماه نشان داده است، دو دغدغه جدی برای استفاده از دوز سوم واکسن کرونا مطرح شده است:

بروز انواع (واریانت‌های) جدید ویروس کرونا مانند دلتا که ممکن است اثربخشی واکسن‌ها در برابر آن‌ها کمتر شود و قدرت انتقال بیشتری داشته باشند.

پاسخ کمتر دستگاه ایمنی به واکسن در جمعیت‌های خاص و آسیب‌پذیری مانند سالمندان، افراد مبتلا به نقص یا سرکوب ایمنی و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مزمن مانند سرطان و دیابت.

*آخرین گزارش آماری از واکسیناسیون در مازندران

دکتر قاسم اویس سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران درباره تزریق واکسن کرونا در مازندران گفت: تاکنون کل تزریق های ما در سطح استان  ۴،۱۹۶،۱۹۲ دز بوده است.

وی درباره جزئیات آماری واکسیناسیون مربوط به 13 آذر 1400در تمام رده های سنی جامعه آمار دقیقی به شرح زیر اعلام کرد:

👈کل دز ؛ ۴،۱۹۶،۱۹۲

👈دز اول به کل جمعیت استان( ۲،۸۳۰،۶۷۹ ) طبق سرشماری سال ۹۵ ؛ ( ۷۹،۷ ٪)

👈دز دوم به کل جمعیت استان؛ ( ۶۹،۴ ٪)

👈دز اول بالای ۱۲ سال(۹۴،۸٪)؛ ۲،۲۰۹،۰۵۴

👈دز دوم (۸۲،۸٪)؛ ۱،۹۲۹،۵۵۱

👈دز بوستر کادر بهداشت و درمان: (۳۶،۲٪) ۱۱،۳۳۶ از ۳۱،۳۵۷ نفر

👈دز سوم بالای ۶۰ سال: (۱۱،۳٪) ۴۶،۰۷۵ نفر از ۴۰۷،۶۴۸ نفر

👈 کل واکسن دز اول دانش آموزان : (۹۶،۸٪) ۲۰۵،۵۴۸ از ۲۱۲،۲۷۶ نفر

👈واکسن دز دوم دانش آموزان:(۸۱،۵٪) ۱۷۲،۹۱۶ از ۲۱۲،۲۷۶ نفر

👈واکسیناسیون بالای ۶۰ سال: ۹۵،۲٪

👈واکسیناسیون ۵۰ الی ۶۰ سال: ۹۶،۹٪

👈واکسیناسیون ۴۰ الی ۵۰ سال: ۹۰،۷٪

👈واکسیناسیون  ۳۰ الی ۴۰ سال: ۸۷

👈واکسیناسیون  ۲۰ الی ۳۰ سال: ۸۵

*راه مقابله با ویروس اُمیکرون چیست؟

مواردی از واریانت اُمیکرون در کشورهای مختلف شناسایی شده و به دلیل سرایت بالای این نوع جهش، نگرانی هایی وجود دارد و در مطالعات مختلف نشان داده شده که در کشورهای آفریقایی، میزان واکسیناسیون خیلی پایین و کمتر از 40 درصد بوده، این جهش در کرونا رخ داده البته جهش های متعددی در کرونا ایجاد شده و شاید بیش از 50 نوع جهش ایجاد و باعث به وجود آمدن جهش اُمیکرون شده باشد.

مهمترین راه مقابله با واریانت های جدید ویروس از جمله اُمیکرون، واکسیناسیون، رعایت پروتکل های بهداشتی و محدودیت در مبادی مرزی کشورها به ویژه کشورهایی است که با کشورهای آفریقایی رفت و آمد و داد و ستد دارند. در حال حاضر برخی کشورهای اروپایی، محدودیت هایی را در مرزهای خود ایجاد کرده اند و این موارد در کمیته علمی بررسی و بر افزایش پوشش واکسیناسیون، لزوم رعایت بیشتر پروتکل های بهداشتی و تزریق دُز اضافه یا یادآور تاکید شد.

تا کنون در استان مازندران حدود 94 درصد از جمعیت هدف بالای 12 سال برای واکسیناسیون، دُز اول و حدود 83 درصد نیز دُز دوم واکسن کرونا را تزریق کرده اند. افرادی که واکسن نمی زنند باعث افزایش ویروس در گردش در جامعه می شوند و موج اپیدمی ها، پاندمی ها و موج های کرونا از افراد غیرواکسینه ایجاد می شوند.

دکتر قاسم اویس سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اشاره به اینکه واکسن زده ها ایمن تر از واکسن نزده ها هستند اظهار داشت: مطالعاتی که در دنیا و ایران انجام شده نشان داده افرادی که واکسن تزریق کرده اند، نسبت به واکسن نزده ها، خیلی ایمن تر بوده اند و میزان بستری در بیمارستان و مرگ و میر غیرواکسینه ها خیلی بیشتر از افرادی بوده که واکسن تزریق کرده اند بنابراین توصیه می شود که حتما، واکسیناسیون با پوشش بالا انجام شود. مطالعات هم نشان داده اند که تزریق واکسن کرونا در کنار رعایت پروتکل های بهداشتی از مهمترین روش های کاهش بستری در بیمارستان و مرگ و میر بیماران کرونایی شود.

*ضرورت رعایت جدی تر پروتکل‌ های بهداشتی

سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران دراین مورد گفت: اینکه تصور کنیم علیرغم تمام اقداماتی که انجام می ‌دهیم به ما نمی‌ رسد، دور از ذهن است و امکان درگیری کشور ما هم زیاد است. پس رعایت جدی تر پروتکل‌ های بهداشتی ضرورت دارد.

*عادی انگاری ممنوع!

دکتراویس تاکید کرد: مردم تصور نکنند چون واکسن زده اند، همه چیز تمام شده و عادی انگاری صورت گیرد. زیرا متاسفانه در زمینه رعایت پروتکل‌ ها، استفاده از ماسک و رعایت فاصله گذاری، از سوی مردم کوتاهی می شود. قطعا شدت مرگ و میر با تزریق واکسن کاهش می ‌یابد؛ پس باید به سمتی برویم که اگر در دنیا واکسن برای کودکان بالای ۳ سال هم ساخته شده، آنها را وارد کرده و اقدام کنیم. نباید به پوشش 80 درصدی اکتفا کنیم، بلکه باید واکسیناسیون را به نزدیک ۱۰۰ درصد برسانیم.